Terapia Miltona H. Ericksona - ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Terapia Miltona H. Ericksona - g��wne ideePodej�cie terapeutyczne M. Ericksona traktowane bywa przez jego uczni�w jako prze�omowe w dziedzinie psychoterapii od czas�w Z. Freuda i C.G. Junga. Jego spos�b pracy by� wyj�tkowo oryginalny i doprowadzi� do nowego widzenia i rozumienia problem�w ludzkich. Jeden z jego uczni�w - E. Rossi ( 1987) , w nast�puj�cy spos�b charakteryzowa� nowatorstwo terapii ericksonowskiej. Wed�ug niego Freud by� geniuszem analizy, Jung - geniuszem syntezy, Erickson - pragmatyki. Interesowa� si� �wiadomo�ci� jak i nie�wiadomo�ci�. Jako podstaw� problem�w ludzkich traktowa� wyuczone ograniczenia( tak ja Freud - represj� a Jung - kompleksy). Potencjaln� baz� zmian ma by� repertuar wyuczonych do�wiadcze�. Metoda doprowadzaj�c� do zmian w jego praktyce by�o m.in. przepisywanie symptom�w, chocia� termin ten zosta� wprowadzony p�niej przez nast�pc�w Ericksona.Dla wielu profesjonalist�w by�o zastanawiaj�ce, dzi�ki czemu Erickson m�g� by� czo�owy autorytetem w dziedzinie hipnozy, a r�wnocze�nie wa�nym inspiratorem, idei terapii rodzinnej. Pracowa� on g��wnie z pojedynczymi osobami, ale tak�e z parami ma��e�skimi i ca�ymi rodzinami. Sam nie okre�la� siebie jako terapeut� rodzinnego . w 1957, kiedy rozpocz�o Palo Alto w Kalifornii g�o�ny program bada� nad rodzinami schizofrenogenicznymi, trzej jego uczestnicy G. Bateson, J. Weakland i J. Haley systematycznie je�dzili do Ericksona na konsultacje w kwestiach terapii rodzinnej ( Haley 1958 b) . Od niego uczyli si� specyfiki relacji mi�dzy terapeut� i klientem indukuj�c� trans. Interesowali si� tym czy komunikacja w terapii hipnotycznej jest podobna od strony formalnej do wyst�puj�cej w rodzinach schizofrenologicznych. Dyskutowali nad istot� zmiany w psychoterapii. Haley ( 1985 a ) wyda� w postaci trzy tomowej ksi��ki zapisy z tych rozm�w. On te� sta� si� znacz�cym nosicielem niekt�rych idei Ericksona na gruncie terapii rodzinnej. Erickson pracowa� z rodzinami w stylu hipnotycznym podkre�laj�c znaczenie wywo�ania specyficznie rozumianego transu przez rozmow�. Nie mia� sta�ej taktyki post�powania z rodzinami, dostosowywa� j� do specyfiki zg�aszanego problemu.Niekt�re za�o�enia pracy terapeutycznej Ericksona sta�y si� wa�nymi ideami inspiruj�cymi praktyk� terapii rodzinnej. Mo�na je wyodr�bni� w nast�puj�cy spos�b. Zrozumienie i wgl�d nie s� niezb�dnymi warunkami zmian. Zak�adanie oporu rodziny przed zmian� jest szkodliwe. Je�eli terapeuta spodziewa si� oporu, z pewno�ci� zetknie si� z nim. Zadaniem terapeuty jest skuteczne wywo�anie zmian poprzez bezpo�rednie lub po�rednie uruchamianie zasob�w tkwi�cych w poszczeg�lnych cz�onkach rodziny i charakterze relacji mi�dzy nimi. Owocnymi �rodkami wywo�ywania zmian jest podkre�lanie pozytywnych zmian aspekt�w relacji; dokonywanie zmian ma�ymi krokami; je�eli jest to niezb�dne, zastosowania strategii " pogorszenia tego co ma by� zmienione". ( Ta ostatnia metoda zosta�a nazwana w okresie p�niejszym przepisywaniem symptomu).Przedstawi� najbardziej charakterystyczne za�o�enia terapii Ericksona , tak jak wyr�nia� je J. Zeig ( 1987), najbardziej chyba wierny jego ucze�. Erickson odszed� zar�wno od tradycyjnej psychoterapii, jak r�wnie� od klasycznej hipnozy. Klasyczna hipnoza nastawiona jest na programowanie biernego pacjenta w celu " zdj�cia" okre�lonego objawu.W ericksonowskim modelu oddzia�ywania hipnotycznego terapeuta strukturalizuje sytuacj�, aby uzyska� znacz�cy wp�yw celu zmiany istotnych aspekt�w jego �yciaHipnoza nie jest tu przede wszystkim stanem transu, jest ona raczej szczeg�lnym kontekstem komunikacji dla zastosowania spo�ecznego wp�ywu. Podkre�lany jest wi�c inerpersonalny aspekt hipnozy. Wobec ka�dego klienta hipnoza stosowana jest w odmienny spos�b, podczas gdy w tradycyjnym uj�ciu k�ad�o si� nacisk na standardowe techniki.Hipnoterapia Ericksona u�ywana by�a tak�e o cel�w diagnostycznych. Chodzi o wydobycie, a p�niej rozwini�cie dla danego pacjenta stylu wra�liwo�ci interpersonalnej, a tak�e rozpoznanie jego ogranicze�. w toku hipnoterapii jednostka rozwija wra�liwo�� na minimalne wskaz�wki terapeuty. Wra�liwo�� na minimalne sugestie jest kluczem otwieraj�cym konstruktywn� nie�wiadomo�� pacjenta. Staje si� te� podstaw� planowania przysz�ych sugestii . Starania terapeuty zmierzaj� do wydobycia i udost�pnienia zasob�w pacjenta, kt�re zostan� u�yte w procesie osi�gania cel�w terapeutycznych.Erickson podkre�la�, �e hipnoza stosowana przez niego jest sytuacj� komunikacyjn� gdzie ka�dy element komunikatu zosta� wybrany z du�� precyzj� dla osi�gni�cia wielowymiarowego wp�ywu.Komunikacja jest tu czym� wi�cej ni� wypowiadaniem s��w. Aspekty werbalne i niewerbalne komunikat�w s� u�ywane jako dyrektywy. Og�lne za�o�enia tak rozumianej hipnozy mog� by� u�ywane do stworzenia " aury wp�ywu" bez wprowadzenia formalnej hipnozy.Erickson formaln� hipnoz� stosowa� tylko w 20 % przypadk�w.R�nica podej�cia Ericksona wobec tradycyjnej psychoterapii polega przede wszystkim na odmiennym stosunku do rozumienia i wgl�du. Tradycyjna psychoterapia zakorzeniona jest w precyzyjnym diagnozowaniu w toku trwaj�cej psychoterapii. Celem w niej jest odkrywanie i rozumienie wcze�niej nierozpoznawalnych aspekt�w �ycia. Pacjent zach�cany jest do poszerzania w�asnej �wiadomo�ci dotycz�cej jego rzeczywisto�ci intrapsychicznej. Oczekuje si� od niego , �e dzi�ki wgl�dowi zmieni swoje zachowanie. Podej�cie ericksonowskie wykazuje, �e zmiana mo�e by� niezale�na od zrozumienia. Wgl�d nie jest ani niezb�dnym warunkiem poprzedzaj�cym zmian�, ani koniecznym "produktem ubocznym" zmiany. Erickson u�ywa� wgl�du tylko wtedy, gdy przewidywa�, �e b�dzie on prowadzi� do zmiany. Wykazywa� jednak, �e wiele innych metod mo�e bardziej skutecznie promowa� zmian�. Jego terapia zdecydowanie nastawiona jest na skuteczno�� oddzia�ywania. Przebiega w tera�niejszo�ci i zorientowana jest na przysz�o��(a nie na analizowanie przesz�ych do�wiadcze�) . Etap diagnozy jest skr�cony do niezb�dnego minimum i polega przede wszystkim na rozpoznaniu stylu wa�no�ci interpersonalnej pacjenta i jego zasob�w, kt�re b�d� u�yte dla osi�gni�cia cel�w terapeutycznych. w tym nurcie terapii szczeg�lnego znaczenia nabiera osi�ganie dostatecznej si�y i skuteczno�ci wp�ywania na pacjenta. Jest to jedna z najwi�kszych trudno�ci terapii. Om�wione zostan� r�ne aspekty wp�ywu, kt�re mo�na traktowa� jako techniki oddzia�ywania( Zeig, 1987)- Oddzia�ywanie wobec pacjenta powinno odbywa� si� z uwzgl�dnieniem jego systemu warto�ci.Terapeuta powinien umie� rozpozna� a nast�pnie rozwija� indywidualno�� pacjenta. Nies�uszne jest doprowadzenie do sytuacji, w kt�rej zmiana musia�aby doprowadzi� do konfliktu z wa�nymi przekonaniami klienta. - Najlepiej oddzia�ywa� na ludzi poprzez podkre�lenie i bazowanie na tym ,co jest ich siln� stron� Stosunkowo niewiele daje analiza deficyt�w, zdecydowanie wi�cej wskazanie na to ,co zosta�o zrobione dobrze w realnej sytuacji.- Aktywizowanie konstruktywnych emocji w celu lepszego zapami�tania przekazu terapeutycznegoErickson stosowa� cz�sto humor, nieoczekiwane zagadki, anegdoty, kt�re mia�y znaczenie na r�nych poziomach-dos�ownym i metaforycznym, w celu skoncentrowania uwagi pacjenta i stymulowania dodatkowych skojarze� pomagaj�cych w zapami�tywaniu wskazania terapeutycznego.- Stosowanie po�rednich form wp�ywuPo�rednie sugestie i dyrektywy, cz�sto przekazywane w formie metaforycznej, s� charakterystyczne dla terapii ericksonowskiej. Technika ta nie jest stosowana bezwyj�tkowo .Je�eli pacjent pozytywnie odpowiada na bezpo�rednie oddzia�ywanie, wystarcza ta forma promowania zmian. Cz�sto wskaz�wki bliskie zdroworozs�dkowym radom s� zupe�nie nieskuteczne, np. wobec pacjent�w z fobiami. Mo�na sformu�owa� wzgl�dnie prost� prawid�owo��- im wi�cej oporu przejawia pacjent, tym cz�ciej terapeuta stosuje oddzia�ywania po�rednie.- U�ywanie strategii ma�ych krok�w i "zasiewania ".Odleg�y cel terapeutyczny realizowany jest poprzez sekwencj� strategicznych mniejszych posuni��. Dla przyk�adu ,kiedy zg�asza si� klient ze znaczn� nadwag� i chce straci�30 kg, terapeuta szybko pr�buje go przeorientowa� na utrat� 1 kg wagi .Je�eli terapeuta przewiduje kolejne kroki terapeutyczne , potrafi tak�e po�rednio zapowiedzie�-zasia� pewne idee, jeszcze przed ich wprowadzeniem.Technika "zasiewu" stosowana jest tak�e do wydobywania i tworzenia reaktywno�ci pacjenta.- U�ywanie nielogiczno�ci i pomieszania.Tradycyjnie uwa�a si�, �e terapeuta powinien komunikowa� si� z pacjentem w spos�b jasny i bezpo�redni. Zastosowanie nielogiczno�ci mo�e by� metod� terapeutyczn� w du�ej mocy, zw�aszcza do rozbicia nie przystosowawczych zestaw�w nawyk�w. Pacjenci przychodz� do terapeuty z irracjonalnymi problemami. Cz�sto pr�bowali sami sobie z nimi bezskutecznie radzi� za pomoc� racjonalnych metod. Mo�na zadawa� pytanie ,dlaczego "sensowna racjonalno�� " mia�a by by� marnotrawiona dla rozwi�zywania irracjonalnych problem�w. Przyk�adem terapeutycznego zastosowania nielogiczno�ci by�o "przemieszczenie " fobii z cia�a pacjenta do krzes�a obok ,w sytuacji hipnozy z wcze�niejszym zastosowaniem technik zasiewania.- Zastosowanie amnezji.Ludzie mog� by� pod wp�ywem tego, co pami�taj�; tego ,czego nie pami�taj�; wydarze�, kt�re pami�taj� w spos�b niesp�jny czasowo; wydarze�, kt�re aktualnie przywo�uj�. To, co jest przechowywane w pami�ci wp�ywa na zachowanie cz�owieka .Wa�ne jest wi�c, w jaki spos�b to, co jest zmagazynowane w pami�ci ,mo�e by� zmodyfikowane dla cel�w terapeutycznych. Erickson uwa�any by� za mistrza amnezji. Jego metoda zosta�a nazwana amnezj� strukturalizowan�.- Polecanie pacjentom wykonywania zada�.Erickson zdawa� sobie spraw� z tego, �e pacjenci wi�cej ucz� si� na podstawie tego, co sami robi�, ni� z tego, co s�ysz� od terapeuty. By� jednym z pierwszych terapeut�w, kt�rzy polecali pacjentom zadania do wykonywania w �yciu codziennym. Cz�sto zadania zalecane prze... [ Pobierz całość w formacie PDF ]