Teoria muzyki,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Krzysztof Dereszyński
TEORIA MUZYKI
Cz 1.
Elementy notacji muzycznej
Niniejsze opracowania oraz publikacja (ebook) stanowi własność Krzysztofa Dereszyńskiego.
Zabronione jest kopiowanie, rozpowszechnianie i sprzedaż bez zgody autora.
Dz.U. z 1994 r. Nr 24, poz. 83 USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r.
o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
© Copyright for Polish edition by Krzysztof Dereszyński 01/2008
Spis Treści
1.
Elementy notacji muzycznej
-
str.3
2.
Pięciolinia
-
str.4
3.
Klucze muzyczne
-
str.4,5
4.
Nuta
-
str.5,6,7
5.
Pauza
-
str.7
6.
Znaki Chromatyczne
-
str.8,9
7.
Metrum i takt
-
str.9,10
8.
Tempo
-
str.10,11,12
9.
Dynamika
-
str.13,14,15,16
10.Artykulacja
-
str.16,17,18
© Copyright for Polish edition by Krzysztof Dereszyński 01/2008
NOTACJA MUZYCZNA I JEJ ELEMENTY
Notacja muzyczna
(inaczej pismo nutowe) jest symbolicznym językiem, za
pomocą którego można zapisać wszystkie cechy dźwięków muzycznych, rytmiki,
melodii, harmonii, dynamiki oraz artykulacji.
W skład notacji wchodzą:
pięciolinia
klucze
nuty i pauzy
znaki chromatyczne
jednostka metryczna i takt
oznaczenia tempa
oznaczenia dynamiki
oznaczenia artykulacji
Omówię teraz poszczególne elementy abyś mógł zrozumieć i przede wszystkim
poznać ich znaczenie w utworze muzycznym.
PIĘCIOLINIA
Pięciolinia
- podstawowy element pisma nutowego dla zapisu dźwięków we
współczesnej notacji muzycznej. Składa się z pięciu poziomych, równoległych linii
oraz pól pomiędzy tymi liniami.
Pięciolinia umożliwia wygodne, całkowicie graficzne przedstawianie wysokości
dźwięków (zarówno pojedynczo, jak i w akordach) z uwzględnieniem czasu ich
trwania. Wysokość dźwięku określa się poprzez umieszczenie nuty na
odpowiedniej linii lub polu. W razie konieczności dopisuje się do pięciolinii kolejne
linie - linie dodane. Linie pięciolinii numeruje się od pierwszej do piątej od dołu ku
górze. Górne linie dodane numeruje się od pierwszej linii dodanej wzwyż, a linie
dodane dolne kolejno w dół. O nutach mówi się, że znajdują się na linii, między
liniami (lub: na polu), nad linią lub pod linią. Sama pięciolinia umożliwia jedynie
relatywne różnicowanie pomiędzy sobą dźwięków. O wysokości dźwięków
decyduje dopiero klucz, umieszczany na odpowiedniej wysokości na początku
pięciolinii z lewej strony.
KLUCZE MUZYCZNE
Klucz
jest to znak graficzny, który wyznacza położenie na pięciolinii jednego
dźwięku, a w związku z tym i pozostałych, określanych w stosunku do niego.
Kształt kluczy pochodzi od liter alfabetu umieszczanych na początku linii do X
wieku.Litery te z czasem zostały przestylizowane i przyjęły kształt dzisiejszych
kluczy, dzielonych na trzy grupy: kluczy G, F i C.
Klucz
G
(wiolinowy)
Klucz
F
(basowy)
Klucz
C (altowy)
Klucz
C (tenorowy)
Klucz wiolinowy
służy do zapisu nut dla wysokich głosów (żeńskich, dziecięcych
oraz tenoru - ten ostatni transponuje w dół), instrumentów wysoko brzmiących
(np. skrzypiec, fletu, oboju klarnetu, trąbki, gitary - dla tej ostatniej, tak jak dla
tenoru transponuje o oktawę w dół), wysokich partii granych na instrumentach
klawiszowych (fortepianie, klawesynie, organach, akordeonie) zwykle prawą ręką.
Klucz basowy
służy do zapisu nut dla niskich głosów (basu, barytonu),
instrumentów nisko brzmiących (kontrabasu, tuby, fagotu, wiolonczeli, puzonu,
częściowo rogu), niskich partii granych na instrumentach klawiszowych lewą ręką.
Klucz altowy
służy do zapisu nut na altówkę (wysokie partie na ten instrument
zapisuje się w kluczu wiolinowym).
Klucz tenorowy
służy do zapisu wysokich
partii granych na wiolonczeli, fagocie, puzonie.
NUTA
Nuta
(od łac.
nota
, znak) - znak graficzny dźwięku muzycznego, określający jego
wysokość i czas trwania.
Podstawowym elementem nuty we współczesnej notacji muzycznej,
dostosowanej do wymogów systemu dur-moll, jest jej
główka
; to ona określa
przez swe położenie na pięciolinii wysokość oznaczanego przez nią dźwięku.
Główka ma kształt owalny, w przypadku całej nuty oraz półnuty jest
niewypełniona, a u pozostałych wartości nut – zamalowana.
Ćwierćnuty oraz nuty o krótszej od nich wartości posiadają
ogonek
(pionową
prostą kreskę, której jeden z końców umieszczony jest pośrodku główki w pionie,
z prawej strony, gdy ogonek idzie w górę, bądź z lewej strony, gdy ogonek idzie w
dół). O kierunku ogonka decyduje wysokość nuty na pięciolinii – jeśli leży poniżej
środkowej linii, ogonek idzie w górę, w przeciwnym wypadku – w dół.
Ósemki oraz nuty o krótszej od nich wartości mają dodatkowo
chorągiewkę
, gdy
nie są powiązane z innymi nutami, bądź
daszek
(nazywany
wiązaniem
), jeśli są
powiązane z innymi nutami.
Nuty umieszczone są na lub pomiędzy liniami na pięciolinii lub liniami do niej
dodanymi. Do określenia wysokości dźwięku potrzebny jest – oprócz
umiejscowienia na pięciolinii – klucz, który jednej określonej linii nadaje określoną
wysokość (nazwę). Wysokość pozostałych nut jest określana relatywnie w
stosunku do niej.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]