Teoria rozwoju inteligencji ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Okresy rozwoju inteligencji wg J. Piageta
Wiek
życia
dziecka
Struktury
poznawcze
Stadia organizacji
aktywności
Właściwości i możliwości
0 - 2
Inteligencja
sensoryczno -
motoryczna
• ćwiczenie reakcji
ruchowych;
• rozwój reakcji okrężnych (ćwiczeń,
które dziecko wykonuje), reakcje te
rozwijają się w postaci trzech
poziomów: poszerza się spektrum
działania; są to reakcje na ciele, na
przedmiotach oraz eksperymenty;
• wytwarzanie się
pierwszych nawyków
i schematów
czynnościowych;
• początki pojęć przestrzeni , czasu,
przyczyny, celu;
• koordynacja widzenia
i chwytania;
• pojawienie się w myśleniu
zalążków dedukcji;
• integracja i koordynacja
schematów czynnościowych;
• obiektywizacja przedmiotu -
przedmioty istnieją obiektywnie;
• zróżnicowanie czynności;
• zdolność do interioryzacji
czynności (realne działanie
zostaje poprzedzone
wyobrażeniem jego skutków);
2 - 6
Inteligencja
przedoperacyj
na
• kształtowanie się funkcji
symbolicznej , której
najważniejszymi przejawami
są przyswajanie mowy
i czynności wykonywane "na
niby" w zabawach
tematycznych;
• u podłoża zabaw tkwi mechanizm
naśladownictwa odroczonego;
• zachowanie cech przedmiotów,
takich jak barwa, kształt ;
• myślenie jest intuicyjne
i konkretne (oglądowe, obrazowe);
• rozwój obrazów
umysłowych czyli
wyobrażeniowych
reprezentacji przedmiotów i
zjawisk;
• rozumowanie transdukcyjne;
• pojawienie się
odwracalności w myśleniu ,
zrozumienie zasady
zachowania stałości;
6 - 11
Operacje
konkretne
• tworzenie się prostych
operacji logicznych ,
zwanych ugrupowaniami,
takich jak : szeregowanie ,
dodawanie , odejmowanie ,
klasyfikacja ;
• zachowanie ilości;
• rozumowanie sylogistyczne;
• hierarchia klas (chłopcy +
dziewczynki = dzieci);
• uczenie się reguł na konkretnych
obiektach - brak umiejętności
formułowania reguł lub praw w
postaci uogólnionej;
11 - 15
Operacje
formalne
• kształtowanie się operacji
formalnych , oderwanych od
działania na konkretnych
• myślenie pojęciowe;
1
przedmiotach lub ich
wyobrażeniach; operacje
formalne cechuje
uniezależnienie się formy
rozumowania od jego treści;
• rozumienie czasu historycznego,
przestrzeni geograficznej;
• porównania, metafory;
• utrwalanie się operacji
formalnych;
• logika zdań;
• myślenie hipotetyczno -
dedukcyjne;
• inteligencja jest zbliżona do
myślenia człowieka dorosłego;
Według J. Piageta rozwój
jako:
ciąg jakościowych zmian w strukturach poznawczych i aktywności
intelektualnej dziecka. Ma charakter ciągły, a zarazem stadialny.
·
Każde stadium stanowi odrębną całościową strukturę i organizację złożoną
z szeregu struktur cząstkowych/
·
Kolejność stadiów jest stała i nieodwracalna.
·
W każdym stadium można wyodrębnić fazę przygotowawczą oraz fazę utrwalania nowej
organizacji poznawczej .
Ciągłość rozwoju wyjaśnia Piaget za pomocą zjawiska tzw.
Przesunięcia.
Przesunięcie poziome występuje wówczas, gdy na tym samym poziomie rozwoju jakaś struktura
poznawcza kształtuje się w różnym czasie zależnie od treści. Przy przesunięciu pionowym dana
struktura poznawcza występuje w różnych stadiach rozwoju odnośnie do analogicznych treści , forma
czynności i operacji jest jednak odmienna .
Ważnym pojęciem w systemie teoretycznym Piageta jest
inteligencja
.
Piaget uważa ją za formę zachowania się przystosowawczego, rodzaj aktywności, która nie jest
zdolnością wrodzoną , lecz rozwija się przybierając różną postać w kolejnych stadiach. Motorem
rozwoju jest dążenie organizmu do zapewnienia
równowagi
ze środowiskiem. Zależy ona zarówno od
struktury organizmu, jak też od właściwości środowiska . Uznając rolę takich czynników rozwoju, jak
dojrzewanie anatomiczno - fizjologiczne organizmu i wpływy społeczno - kulturowe w procesie uczenia
się, Piaget wysuwa jednak na plan pierwszy czynnik równoważenia struktur poznawczych, który jest
siłą napędową rozwoju jednostki, zmierzającej do autoregulacji swych stosunków z otoczeniem.
Zachowanie się inteligentne jest uwarunkowane, na każdym szczeblu rozwoju, aktywnością podmiotu
w zetknięciu z rzeczywistością
2
Do wyjaśnienia istoty rozwoju psychicznego Piaget używa określonych pojęć :
•
organizacja
- poszczególne struktury stanowią część zorganizowanej całości funkcjonalnej i same
organizują się w taką całość ;
•
adaptacja -
składa się z dwóch wzajemnie dopełniających się procesów :
•
asymilacja
:
• przekształcanie otoczenia w znaczeniu dopasowywania go do własnej struktury podmiotu;
• przyswajanie przez dziecko nowych informacji o świecie zewnętrznym i włączanie ich do schematów
czynności, jakimi ono w danym wieku rozporządza;
• przyswajanie z zewnątrz obiektów stosownie do własnej struktury i używanie ich zgodnie
z poziomem organizacji tej struktury;
•
akomodacja
:
• przekształcanie własnej struktury w celu dorównania wymaganiom otoczenia;
• dostosowywanie się do nowych warunków zewnętrznych przez zmiany w podmiocie: dziecko
przekształca swe zachowanie zgodnie z obiektywnymi własnościami przedmiotów;
• dostosowywanie własnej organizacji zewnętrznej do cech środowiska i do zewnętrznej sytuacji .
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]