Test wiedzy o renesansie 1

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Test z epoki
Ucz się z
Test wiedzy o renesansie
1. Jakie wydarzenia historyczne ukształtowały
epokę renesansu?
a. założenie akademii Krakowskiej 1354 roku
b. odkrycia geograficzne
c. wystąpienie Marcina Lutra
 
3. Humanizm, przewodnie hasło renesansu wy-
wodzi się z:
a.
Biblii
b. jest hasłem ukutym w epoce renesansu
c. antyku
 Odpowiedź: (b.)
Komentarz:
Wydarzenia kształtujące nową epokę – odrodzenie,
to przede wszystkim odkrycia geograficzne. To one
ukształtowały nową Europę i zmieniły sposób myśle-
nia ludzi. Odkrycie Ameryki przez Kolumba w 1452
roku zmieniło sposób myślenia ludzi, można śmiało
rzec, że rozszerzyło horyzonty myśli ludzkiej. Miało
ono też swój aspekt ekonomiczny – większy napływ
pieniądza do Europy. Odbiło się w bardziej wystaw-
nym stylu życia, spowodowało również bogacenie się
miast, rozwój architektury i sztuki.
 Odpowiedź: (c.)
Komentarz:
Termin ten wywodzi się jeszcze z antyku, a konkretnie
od słów rzymskiego komediopisarza Terencjusza:
Homo sum, humani nil a me alienum puto ( Człowie-
kiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce). Homo to
po łacinie człowiek, zaś humanus oznacza ludzki. Hu-
manizm jest więc prądem, który w przeciwieństwie do
teocentrycznego średniowiecza, przyniósł fascynacje
człowiekiem i wszystkimi sprawami związanymi z je-
go życiem, a więc także jego ciałem, potrzebami do-
czesnymi, rozrywkami i innymi radościami życia. Hu-
manizm to także wiara w potęgę rozumu ludzkiego oraz
przeświadczenie o konieczności poznania człowieka
i praw rządzących przyrodą. Humanizm renesansowy
jest ściśle powiązany z filozofią antyczną, przede wszyst-
kim stoicyzmem (rozumowe uwolnione od zbędnych
emocji spojrzenie na świat) i epikureizmem (rozważ-
ne dążenie do przyjemności i szczęścia).
 
4. Antropocentryzm to idea przeciwstawiona:
a. humanizmowi
b. średniowiecznemu teocentryzmowi
c. religiom reformowanym
Konsekwencją odkryć geograficznych było wytwo-
rzenie się państw narodowych, odejście od uniwer-
salizmu europejskiego, wykształcenie się języków
narodowych, wynalezienie druku oraz zmiany
w chrześcijańskim kościele, jakie wniesie reforma-
cja. To dzięki niej powstaną nowe nurty wyznanio-
we.
 
2. Autorem nazwy renesans jest:
a. Jakub Burckhardt
b. Marcin Luter
c. Erazm z Rotterdamu
 Odpowiedź: (b.)
Odpowiedź: (a.)
Komentarz:
Antropocentryzm to idea przeciwstawiona średnio-
wiecznemu teocentryzmowi, czyli skupieniu kultury
wokół zagadnień boskich. W renesansie zainteresowa-
no się przede wszystkim człowiekiem, dlatego właśnie
epokę tę można nazwać antropocentryczną, od grec-
kiego słowa
anthropos
, co oznacza człowiek. Renesan-
sowi artyści i myśliciele zaczęli analizować takie za-
gadnienia jak: pozycja człowieka w świecie, jego prze-
życia wewnętrzne oraz śmierć. Interesowano się też
światem zewnętrznym: przyrodą, obyczajowością, kul-
turą. Dlatego bohaterem renesansowej literatury jest
ziemianin, dworzanin albo poeta, jej tematyka zaś po-
święcona jest opisowi ludzkiego życia tu, na ziemi.
 
5. Czołowe wyznanie powstałe w czasie reforma-
cji to:
a. luteranizm
b. antropocentryzm
c. mistycyzm
Komentarz:
Autorem terminu renesans, od francuskiego słowa re-
naissance, jest autor znanej w historii literatury pozy-
cji
Kultura Odrodzenia
we Włoszech, Jakub Burc-
khardt. To właśnie temu badaczowi literatury średnio-
wiecze zawdzięcza przeświadczenie o niskiej warto-
ści swej kultury. Burckhardt oddzielił „świetliste” epo-
ki, za jakie uważał renesans i antyk od „wieków ciem-
nych” jakimi nazwał wieki średnie. Owo „odrodze-
nie” ma więc oznaczać nową epokę osadzoną na wzo-
rach kultury antycznej, która wyłania się z mroków
średniowiecza. Dziś już oczywiście nikt nie uważa śre-
dniowiecza za czasy upadku kultury, jednak nacecho-
wana ujemnie nazwa „średniowiecze” utrzymała się
w historii literatury.
Początkowo nazwy tej używano w znaczeniu odrodze-
nia państwa na wzór starorzymski. Potem dotyczyła
ona także kultury antycznej, studiów starożytnych
i ideałów tej epoki. W końcu odrodzenie zaczęło też
oznaczać odnowę i rozwój ludzkości.
 Odpowiedź: (a.)
1
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Test z epoki
Ucz się z
Komentarz:
Reformacja to nurt przemian w chrześcijaństwie, bę-
dący swoistym ukoronowaniem średniowiecznych prób
zreformowania Kościoła. Za początek reformacji
uważa się wystąpienie niemieckiego zakonnika i teo-
loga – Marcina Lutra, który w 1517 roku przybił do
drzwi Kościoła w Wittenberdze słynne 95 tez. Wypo-
wiadał się w nich przeciwko odpustom, a więc pobie-
raniu opłat za odpuszczenie grzechów oraz postulo-
wał dogłębne reformy kościoła rzymskiego. Doma-
gał się między innymi reformy instytucji kościelnych
i liturgii, zniesienia celibatu. Ponadto postulował prze-
tłumaczenie
Biblii
z łaciny na języki narodowe, wpro-
wadzenie kazań w językach ojczystych, tak, by były
one zrozumiałe dla wiernych. Luteranizm stanowił
niejako pierwszą fazę reformacji i szybko zyskał so-
bie spore grono zwolenników.
 
6. Utopia to:
a. zatopiona wyspa niegdyś mieszcząca się na Pacyfi-
ku
b. tytuł znanej książki Tomasza Morusa
c. gatunek literacki
wszelkimi środkami, nawet takimi, które kłócą się
z powszechnym poczuciem moralnym, a więc w imię
zasady, że cel uświęca środki. Dobry władca musi być
zarówno lwem, jak i lisem – prócz siły i odwagi ma
kierować się również chytrością i przebiegłością. Dok-
tryna ta jest myślą przewodnią mickiewiczowskiego
Konrada Wallenroda.
 
8. Gatunki literackie stworzone przez renesans
to:
a. fraszka i pieśń
b. dramat i tren
c. nowela i esej
 Odpowiedź: (c.)
Komentarz:
Chodzi o nowelę i esej. Ta pierwsza pojawiła się lite-
raturze za sprawą
Dekameronu
autorstwa Giovannie-
go Boccaccia. Boccaccio nazywa się twórcą nowożyt-
nej nowelistyki, gdyż
Dekameron
jest właśnie zbio-
rem nowel, ukształtowanym według wymogów tego
gatunku – czyli krótkich, jednowątkowych opowieści
o zwartej akcji. Włoskiemu noweliście zawdzięcza-
my również istotną po dziś dzień „zasadę sokoła”, czy-
li motywu przewodniego przewijającego się przez cały
utwór i organizującego jego kompozycję.
Natomiast autorem eseju jako gatunku literackie-
go jest francuski myśliciel Michał Montaigne, autor
cyklu esejów pod tym samym tytułem. Francuskie „es-
sais” to właśnie „próby” i tą nazwą zwykło się okre-
ślać stworzony przez Francuza gatunek. Tytuł oddaje
specyfikę tekstów, jakie składają się na całość dzieła.
Są to dość swobodne i różnorodne utwory, które są
właśnie próbą mówienia o rzeczach najważniejszych,
czyli o człowieku. Montaigne zapisywał swoje prze-
myślenia, włączał w nie dygresje, cytaty, aluzje lite-
rackie. Tytuł dzieła dał nazwę całemu gatunkowi lite-
rackiemu. Esej to właśnie próby dość dowolnej for-
malnie wypowiedzi na wybrany temat, często reflek-
syjne i dygresyjne, nie stroniące od dowcipu i ironii.
 
9. Dramat szekspirowski to nazwa określająca:
a. sztuki napisane przez Szekspira
b. nie tyle gatunek literacki co przemiany w poetyce
dramatu wprowadzone przez Szekspira
c. gatunek literacki stworzony przez Szekspira w do-
bie renesansu
 Odpowiedź: (b.)
Komentarz:
Nazwa ta pochodzi od dzieła pod tym właśnie tytułem
autorstwa Anglika Tomasza Morusa. Opisuje ono nie-
istniejącą wyspę Utopię, na której żyje idealne społe-
czeństwo rządzące się doskonałymi prawami. Na wy-
spie żyje się zgodnie z naturą, niepotrzebne są pie-
niądze, nie ma niezgody między ludźmi, gdyż wszyscy
są szczęśliwi.
Utopia to także nazwa ponadgatunkowego nurtu
literackiego określanego mianem utopizmu. Składają
się nań utwory opisujące takie właśnie, jak w przy-
padku tekstu Morusa, wyimaginowane społeczeństwa
idealne. Utopie zawsze nakierowane są na konkretny
cel – służą wskazaniu wad realnego społeczeństwa
i dróg ich naprawy.
 
7. Termin makiawelizm oznacza:
a. skrytobójczą walkę w obronie ojczyzny
b. pokrętne i relatywne moralnie metody działalności
politycznej
c. sposób uprawiania publicystyki
 Odpowiedź: (b.)
Komentarz:
Makiawelizm to pokrętne, demoniczne i relatywne
moralnie metody działalności politycznej – dziś także
międzyludzkiej. Nazwa pochodzi od nazwiska Nicco-
la Machiavellego, który swe kontrowersyjne poglądy
wyłożył w dziele pod tytułem
Książę
. Zalecana przez
Machiavellego doktryna polityczna opiera się na sto-
sowaniu podstępu, przemocy i fałszu, jeśli tylko wy-
maga tego interes kraju. Dobro publiczne i państwo,
to według autora tekstu ideał, którego należy bronić
 Odpowiedź: (b.)
Komentarz:
Dramat szekspirowski to dość specyficzne określe-
nie odnoszące się nie tyle do gatunku literackiego,
co do ważnej przemiany w poetyce dramatu, jaką za-
wdzięczamy właśnie Szekspirowi. Dawniej, według
klasycznych reguł, gatunki dramatyczne dzieliły się
na komedie i tragedie. Szekspir przełamał ten po-
dział, tworząc utwory o cechach pośrednich, które
wkrótce stały się tożsame z nazwą gatunku literac-
2
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Test z epoki
Ucz się z
kiego, jakim jest nowoczesny dramat. Angielski dra-
matopisarz zaprzestał stosowania reguły trzech jed-
ności oraz klasycznej zasady decorum, przypisującej
gatunkom antycznym określone style (wysoki dla tra-
gedii, niski dla komedii). Ważna zmiana dotyczy tak-
że kreacji samego bohatera – którego wybory w wy-
daniu Szekspira, nie są już podporządkowane boskiej
sile fatum, ale ziemskim wypadkom i decyzjom bo-
hatera.
  
10. Zjawiskiem kształtującym kulturę i sztukę
renesansu był:
a. mecenat
b. makiawelizm
c. reformacja
 
12. Utwór
Czego chcesz od nas Panie…
to pod
względem gatunkowym:
a. pieśń
b. hymn
c. tren
 Odpowiedź: (b.)
Komentarz:
Ten najwcześniejszy chronologicznie utwór Kocha-
nowskiego jest pieśnią pochwalną, czyli hymnem. Po-
eta dziękuje w nim Bogu za stworzenie świata oraz
człowieka. Podmiot liryczny zwraca się do Boga
z uwielbieniem, dziękując mu za piękny, urzekający
świat, w którym całe stworzenie egzystuje w zgodzie
i pełnej harmonii. Bóg w hymnie ukazany został jako
kreator ( Deus –Artifex), wielki architekt, który „nie-
bo zbudował” i „fundament położył nieobeszłej zie-
mi”. Jest on istotą wszechobecną, której obecność od-
czuwalna jest na każdym kroku. Nie kieruje on jed-
nak poczynaniami ludzkimi, nie steruje ich losem, a je-
dynie roztacza nad nimi delikatną i nie narzucającą
się opiekę.
 
13.
Pieśń XXIV
Jana Kochanowskiego to para-
fraza:
a. jednej z pieśni Horacego
b. jednego z utworów Anakreonta
c. jednego z hymnów biblijnych
 Odpowiedź: (a.)
Komentarz:
Mecenat to zjawisko istotne dla kultury i sztuki rene-
sansu, podobnie zresztą jak i dla antyku. Oznacza on
opiekę materialną, często także polityczną możnych
nad artystami i ludźmi kultury. Nazwa pochodzi od
prawdziwego nazwiska arystokraty rzymskiego Me-
cenasa, który opiekował się twórcami ówczesnej lite-
ratury, między innymi Horacym i Wergiliuszem. W re-
nesansie z pomocy mecenasów korzystało wielu arty-
stów m.in: Andrzej Frycz Modrzewski i Jan Kocha-
nowski. Ten ostatni otrzymał nawet posadę sekreta-
rza na dworze króla Zygmunta Augusta. Król ten, obok
Stanisława Augusta Poniatowskiego, uchodzi za naj-
słynniejszego opiekuna artystów wśród polskich kró-
lów.
 
11.
Pieśni
Kochanowskiego są w dużej mierze
wzorowane na utworach:
a. Horacego
b. Petrarki
c. Dantego
 Odpowiedź: (a.)
Komentarz:
Utwór ten jest parafrazą,
Ody XX
z księgi II
Carmina
Horacego. Jedyne, co poeta w niej zmienił, to realia
geograficzne i nazwiska. U Horacego mowa jest o lu-
dach starożytnych, u Jana Kochanowskiego o Niem-
cach, Tatarach, Anglikach. U mistrza starożytnego ad-
resatem utworu jest Mecenas, u Kochanowskiego –
Myszkowski. Tekst Kochanowskiego mieści się w re-
gułach sterujących epoką, naśladowanie mistrzów sta-
rożytnych było w renesansie ogólnie przyjętą praktyką,
a podporządkowywanie swej twórczości normom an-
tycznym poczytywano sobie za chlubę.
Pieśń XXIV
mówi o złożonej naturze poety: ludz-
kiej i artystycznej, tej uosabianej przez łabędzia, któ-
rego uważa się za ptaka muz. To co ludzkie, czyli cia-
ło poety, umrze, jednak to co duchowe, poezja, prze-
trwa i będzie się cieszyło wieczna sławą. Motyw nie-
śmiertelności osiąganej dzięki poezji to również kon-
tynuacja horacjańskiego motywu:
exegi monumentum
.
 
14.
Pieśń V
O spustoszeniu Podola
to przykład li-
ryki:
a. okolicznościowej
b. funeralnej
c. patriotycznej
 Odpowiedź: (a.)
Komentarz:
Pieśni
to zbiór 49 liryków Jana Kochanowskiego po-
dzielonych na dwie części:
Księgi pierwsze
i 
Księgi wtó-
re
. Są one efektem ponad dwudziestoletniej pracy
poety. W dużej mierze są to utwory wzorowane na pie-
śniach Horacego, mniej więcej 1/3 to parafrazy staro-
żytnego poety. Częste są w nich również nawiązania
do myśli starożytnych filozofów: Cycerona, Zenona
z Kition, Epikura, a także filozofów chrześcijańskich.
Podobnie jak filozofia Horacego, filozofia Jana Ko-
chanowskiego jest kompilacją stoicyzmu i epikure-
izmu. Przypomnijmy, że pierwszy pogląd zaleca za-
chować spokój i pogodę ducha we wszystkich sytu-
acjach życiowych, zwłaszcza tych trudnych, drugi zaś
polega na zdroworozsądkowym czerpaniu przyjem-
ności z życia. Wiele miejsca
Pieśni
Kochanowskiego
poświęcają również życiu na wsi, zgodnym z rytmem
przyrody oraz pielęgnowaniu cnoty.
Odpowiedź: (c.)
3
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Test z epoki
Ucz się z
Komentarz:
Jest to przykład liryki patriotycznej. Przypomnijmy,
że
Pieśni
Kochanowskiego zasadniczo dzielą się na
kilka grup tematycznych. Są to pieśni: patriotyczne,
filozoficzne, refleksyjne, biesiadne, religijne i miło-
sne.
Pieśń
O spustoszeniu Podola
jest apelem do Pola-
ków walczących z wrogiem ojczyzny. Jest to tekst o wy-
raźnych cechach retorycznych, w których poeta wyraź-
nie steruje odczuciami czytelników. Ukazuje najeźdź-
ców, Tatarów, jako „zbójców”, prymitywnych koczow-
ników, którzy stoją na dużo niższym poziomie rozwo-
ju cywilizacyjnego niż Polacy. Natomiast Polaków
przyrównuje poeta do stada opuszczonego przez pa-
sterza i rozszarpywanego przez wilki. Poeta, nawołu-
jąc rodaków do walki, kończy pieśń złośliwą uwagą,
która z czasem weszła do języka obiegowego i stała
się znanym cytatem, że Polak „ i przed szkodą i po
szkodzie głupi”.
 
15. Nowatorstwo
Trenów
Jana Kochanowskiego
polega na:
a. złamaniu zasady decorum
b. złamaniu zasady trzech jedności
c. to nowatorski gatunek wynaleziony przez samego
poetę
 Komentarz:
Tren X
jest wyrazem najgłębszego zwątpienia pod-
ważającego chrześcijańską wiarę w życie pozagrobo-
we. Adresatką utworu jest Urszulka. Poeta szuka jej
wszędzie tam, gdzie ludzie w różnych epokach sytu-
owali swoich zmarłych. Jest tu chrześcijański raj i czy-
ściec, starożytne Elizjum i Hades. Wymienieni tych
wszystkich miejsc obok siebie, świadczy o tym, że po-
eta traktuje je jako jednakowo prawdopodobne i nie
wie, w który obraz ma wierzyć, który z nich jest praw-
dziwy. Podsumowując stawia smutne i pełne zwątpie-
nia pytanie: „Gdziekolwiek jest, jeśliś jest?”, którym
podważa chrześcijański dogmat o życiu po życiu. Cier-
pienie ojca jest tak wielki, że przyćmiewa mu nawet
podstawy światopoglądu, któremu hołdował przez całe
swoje życie.
 
17*.
Tren XIX
nazywa się inaczej:
a. Snem
b. Pożegnaniem
c. Powrotem Urszulki
 Odpowiedź: (a.)
Komentarz:
Pełen tytuł utworu brzmi:
Tren XIX albo Sen
i zawie-
ra syntezę ideałów humanistycznych i życiowej mą-
drości. Jest to jedyny tren, w którym głos zabiera nie
zrozpaczony ojciec, ale matka poety. We śnie przy-
chodzi ona z Urszulką na rękach i wyjaśnia poecie, że
przedwczesna śmierć uchroniła jego dziecko od tru-
dów dorosłego życia. Powraca w nim harmonia i po-
rządek świata przenikniętego zamysłem Boga, który
nie pragnie krzywdy dla swego stworzenia. Wymowa
trenu sprowadza się więc do stwierdzenia, że życie
niesie ze sobą różne doświadczenia, a człowiek powi-
nien przygotować się na to, że raz będzie doznawał
wielkiej radości, to znów cierpienia i znosić swój los
z godnością. Nie jest to jednak powrót do filozofii sto-
ickiej, gdyż według stoików mądrość miała pomóc czło-
wiekowi unikać cierpienia. Ta nowa forma stoicyzmu
opiera się na przekonaniu, że człowiek powinien z po-
korą znosić swój los i pogodzić się z życiem, jakie ze-
słał mu Bóg.
 
18*. Arianie to inna nazwa odrębnego nurtu re-
formacyjnego, który stanowili:
a. kalwini
b. bracia polscy
c. chrześcijanie
 Odpowiedź: (a.)
Komentarz:
Treny
to zbiór 19 żałobnych wierszy ułożonych w cykl,
które są wyrazem kryzysu światopoglądowego poety.
W 
Trenach
funkcjonują zasadniczo 3 tematy: poema-
ty na cześć Urszulki, opowieść poety o samym sobie
oraz filozoficzne refleksje na temat życia i śmierci,
miejsca człowieka we wszechświecie i jego stosunku
do Boga.
Całość skomponowana jest zgodnie z klasycz-
nym schematem starożytnego epicedium, czyli pie-
śni żałobnej (przypomnijmy, że autorem gatunku
jest twórca starożytny Symonides z Keos). Mimo za-
chowanej klasycznej budowy wierszy Kochanowski
zrywa z tradycją antycznego trenu, decydując się
uczynić bohaterką trenów swą zmarłą córką. Za-
przecza on tym samym antycznej zasadzie decorum,
według której bohaterami wierszy mogli być jedy-
nie ludzie wybitni, wielcy bohaterowie bądź poeci.
W tamtych czasach opłakiwanie zmarłego dziecka,
a tym bardziej dziewczynki, uchodziło za dziwac-
two.
 
16*.
Tren X
Jana Kochanowskiego nazywa się
umownie przełomowym bo:
a. podważa ostatnią stoicką wartość – cnotę
b. poeta mówi w nim o sobie jako o człowieku nieszczę-
śliwym
c. podważa chrześcijańska wiarę w życie pozagrobo-
we
 Odpowiedź: (b.)
Komentarz:
Arianie to inaczej bracia polscy. Stanowili oni od-
rębny odłam reformacyjny, który wyłonił się w sku-
tek podziału na łonie polskich kalwinów. Arianie
głosili kontrowersyjne, jak na swoje czasy, poglądy,
co często przysparzało im wrogów nawet wśród wy-
znawców innych nurtów protestantyzmu. Występowali
 Odpowiedź: (c.)
4
Komentarz:
 Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Test z epoki
Ucz się z
więc nie tylko przeciwko wojnom, ale potępiali wręcz
wszelki rozlew krwi. Ponadto uważali, że należy
znieść pańszczyznę i poddaństwo chłopów, co w spo-
sób szczególny godziło w interesy szlachty oraz po-
stulowali tolerancję wyznaniową dla wszelkiego ro-
dzaju innowierstwa.
Arianie wielkie znaczenie przypisywali oświacie.
Ich szkoły w Pińczowie i Lublinie stały na bardzo wy-
sokim poziomie. Jednak niechęć w stosunku do arian
była w społeczeństwie ogromna. W 1658 roku zostali
oni ustawą sejmową siłą nawróceni na katolicyzm,
a oporni wygnani z kraju.
 
19*. Teoria predestynacji to podstawa wiary pro-
testanckiego odłamu, którym jest:
a. luteranizm
b. kalwinizm
c. anglikanizm
zywano piękno ludzkiego ciała, przyrody i świata, eks-
ponowano barwy i uroki doczesności. Sztukę tę cechuje
prostota, umiar, harmonia, spokój oraz łagodność li-
nii i formy. W architekturze to sklepienia kasetono-
we i stiuki, w wystroju wnętrz jasne i pogodne barwy,
w malarstwie zaś, głównie portrety eksponujące indy-
widualne cechy modelu.
1. Williama Szekspira nazywa się również mi-
strzem za Stratfordu, gdyż:
a. pochodził z miasteczka Stratford,
b. całą swą twórczość poświęcił mieszkańcom Strat-
ford,
c. całe życie spędził w Stratford.
 Odpowiedź a.
Komentarz
William Szekspir żył w Anglii w II połowie XVI wie-
ku. Pochodził ze Stratford, tam również spędził ostat-
nie lata swojego życia. Jednak za życia mieszkał i pra-
cował w Londynie. Był aktorem i dramaturgiem, dziś
uznanym za jednego z najsłynniejszych dramaturgów
wszechczasów. Jego sztuki, zapomniane w okresie
baroku i oświecenia, na nowo odkrył romantyzm.
Twórczość Szekspira oznaczała prawdziwą rewolucję
w dziejach dramatu. Stworzył on własną, oryginalną
odmianę dramatu i dał początek nowoczesnemu te-
atrowi europejskiemu. Dziś sztuki Szekspira uważa-
ne są za klasykę teatru i należą do najczęściej inter-
pretowanych i wystawianych dzieł teatralnych. W Pol-
sce dzieła mistrza ze Stratfordu tłumaczyli między
innymi Jan Kasprowicz, Stanisław Koźmian, Jarosław
Iwaszkiewicz i Stanisław Barańczak.
  
2. Historia Makbeta oparta jest na:
a. wydarzeniach autentycznych współczesnych Szek-
spirowi,
b. kronikach historycznych,
c. mitach i legendach.
 Odpowiedź: (b.)
 
Komentarz:
Teoria predestynacji to podstawa kalwinizmu. Jest to
najważniejszy i najliczniejszy, po luteranizmie, odłam
protestantyzmu, który wyłonił się w trakcie reforma-
cji. Kalwini byli jeszcze bardziej radykalni niż lutera-
nie. Skupili się wokół przebywającego w Szwajcarii
Francuza Jana Kalwina. Kalwiniści głosili teorię pre-
destynacji – czyli wiary, że losy każdego człowieka są
zapisane w gwiazdach juz przed jego urodzeniem i od
początku wiadomo, komu przeznaczone jest niebo
a komu piekło, życie człowieka jest więc jedynie wy-
pełnianiem tego scenariusza. Nauka tego ruchu pro-
paguje ideał pracy i gromadzenia dóbr. Posiadanie
staje się zasługą, bezczynność grzechem. Kalwinizm
stał się oficjalna doktryna narodowo-państwową mie-
dzy innymi w Szwajcarii, Holandii i USA.
 
20*. Sztandarowym przykładem renesansowej
rzeźby jest:
a.
Ostatnia wieczerza
Leonarda da Vinci
b.
Dawid
Michała Anioła
c.
Ołtarz mariacki
Wita Stwosza
 
Odpowiedź b.
Komentarz
Makbet
należy do dramatów historycznych Szekspira.
Pisząc go, autor opierał się na kronikach historycz-
nych, nie pozostał im jednak wierny, ale wykorzystał
je jako źródło inspiracji. Treść
Makbeta
oparta jest
na faktach z kroniki Ralpha Holinsheda, który opisał
dzieje morderstwa dokonanego na pierwszym królu
Szkocji przez królewskiego generała –Makbeta. Zda-
rzenia te miały miejsce w 1040 roku. W 1057 roku
z kolei Makbet zginął z rąk Malcolma, który wstąpił
na tron Szkocji jako Malcolm III. Szekspir wyposażył
postacie historyczne w pełne portrety psychologiczne,
zmienił nieco ich charaktery, a także ich rolę
w ukazywanych wydarzeniach. Uszlachetnił na przy-
kład postać Banka, który w rzeczywistości pełnił rolę
pomocnika mordercy, natomiast w dramacie ukaza-
ny jest jako rycerz bez skazy i szlachetny człowiek
o niezłomnych zasadach.
  
Odpowiedź: (b.)
Komentarz:
Chodzi oczywiście o Dawida dłuta Michała Anioła.
Jest to sporych rozmiarów rzeźba będąca interpretacją
biblijnego motywu. Michał Anioł przedstawił Dawi-
da jako dorosłego mężczyznę o pięknej i harmonij-
nie zbudowanej sylwetce, który swą postawą przypo-
mina greckiego boga Apolla wracającego z łowów.
Zarówno temat rzeźby (nawiązania do mitologii)
jak i sposób jej wykonania, podporządkowany klasycz-
nym zasadom piękna, ładu i harmonii, mówi wiele
o sztuce tamtych czasów. W przeciwieństwie do sztu-
ki średniowiecza, w renesansie sztuka służyła przede
wszystkim człowiekowi. W malarstwie i rzeźbie uka-
5
Komentarz
Komentarz:
Komentarz
 
Komentarz:
Komentarz:
[ Pobierz całość w formacie PDF ]