Test humanistyczny 2007

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WPISUJE UCZEŃ
UZUPEŁNIA ZESPÓŁ
NADZORUJĄCY
KOD UCZNIA
DATA URODZENIA UCZNIA
miejsce
na naklejkę
z kodem
dzień miesiąc
rok
dysleksja
EGZAMIN
W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM
Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH
Instrukcja dla ucznia
KWIECIEŃ 2007
1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 13 stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datę urodzenia.
Czas pracy:
120 minut
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarny
m
Liczba punktów
do uzyskania: 50
tuszem/atramentem. Nie używaj korektora.
5. W zadaniach od 1. do 20. są podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.
Odpowiada im następujący układ na
karcie odpowiedzi
:
Wybierz tylko
jedną
odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej
literą – np. gdy wybrałeś odpowiedź "A":
6. Staraj się nie popełnić błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się
pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem
i
zamaluj inną odpowiedź.
7. Rozwiązania zadań od 21. do 30. zapisz czytelnie i starannie
w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
8. Redagując odpowiedzi do zadań, możesz wykorzystać miejsca opatrzone
napisem
Brudnopis
. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane
i oceniane.
Powodzenia!
GH-1-072
Magia ogrodów
Tekst I
Człowiek pragnął zawsze obcować z naturą miło i bezpiecznie. Zaczął więc tworzyć
obszary przyrody uporządkowanej, z konieczności ogrodzone. Tak powstał ogród.
Jednym z siedmiu cudów świata były wiszące ogrody Babilonu. Powstały
w VIII wieku p.n.e., a – jak głosi legenda – rozkazał je założyć król Nabuchodonozor II, by
sprawić przyjemność swej małżonce Amyitis. Wyglądały jak zawieszone w powietrzu.
Ogrody te pełniły zarazem ważną funkcję polityczną: były dowodem potęgi monarchy,
popisem jego niezwykłych umiejętności rozkazywania ludziom i przyrodzie.
W wielu ogrodach średniowiecznych (między innymi tych, które powstawały na
dziedzińcach klasztorów) odtwarzano plan raju. Był to kwadrat; w jego środku jako ożywcze
źródło, o którym mowa w
Genezis
1
,
znajdowała się studnia lub fontanna. Od niej biegły ku
różnym stronom świata cztery aleje – jak cztery wspomniane w
Biblii
rzeki Edenu
2
.
Epoka renesansu przyniosła typ ogrodu, w którym niepodzielnie rządziła geometria.
W końcu XV wieku król Francji Karol VIII wrócił do kraju z kampanii włoskiej pod wielkim
wrażeniem ogrodów, które zobaczył w Neapolu. Przywiózł ze sobą włoskich specjalistów.
Oni dali początek formowaniu się tego, co nosi obecnie nazwę „ogrodu francuskiego” lub
„parteru”. Są to (do dziś stanowią część parków w wielu krajach świata) ogromne kwadraty
lub prostokąty, dzielone siecią alejek na figury mniejsze o bokach prostych lub będących
krzywiznami. Zobaczymy tu koła, trójkąty, wstęgi, parabole wypełnione precyzyjnie
kształtowanymi rabatami.
Od początku XVIII wieku rozwija się koncepcja angielskiego parku krajobrazowego,
która przeciwstawiała się modelowi ogrodu francuskiego. Park stawał się odbiciem dzikiej
natury, jej asymetrii i nieregularności.
Szczególna rola władcy w kształtowaniu ogrodów trwała tak długo, jak monarchia.
Przypomnijmy, że jeden z najpiękniejszych parków w Polsce – warszawskie Łazienki,
wiążące elementy geometryczne z naturalnym krajobrazem, zawdzięczamy naszemu
ostatniemu królowi.
Trzeba też wspomnieć o ogrodach, których w rzeczywistości nie ma, należą bowiem
do literatury, do świata wyobraźni – to „ogrody romantyków”, w których przyroda jest
autentycznie dzika, nietknięta przez człowieka: step lub ocean, dziewiczy las lub niebosiężne
turnie.
W XX stuleciu ogród stał się miejscem fizycznej rekreacji, ścieżką zdrowia,
piaskownicą dla dziecka, ławką dla emeryta, grządką warzyw do skopania. Zniknęło
rozumienie ogrodu jako miejsca w swoisty sposób sakralnego, dotkniętego przez mit...
Natura bowiem dawno już przestała budzić w ludziach „tremor dei” – bojaźń bożą.
Człowiek opanował naturę – jak się wydaje – aż do przesady. Zatarła się dziś – przez
współczesne środki komunikowania – świadomość pierwotnego rozumienia ogrodu jako
miejsca, w którym przebywa. Strony „ogrodów” znaleźć można w Internecie – w przestrzeni
wirtualnej, rozpływającej się po komputerach całego świata. Być może ucieczka od takiej
przestrzeni, jak kiedyś ucieczka z miasta, stanie się powodem nawrotu miłości do żywych,
pachnących ogrodów.
Na podstawie: Andrzej Osęka,
Magia ogrodów
, „Magazyn” (dodatek do „Gazety Wyborczej”) 1999, nr 6.
1
Genezis
–
Księga Rodzaju
, pierwsza księga
Biblii
, opowiadająca o stworzeniu świata i człowieka
2
Eden – biblijny raj, miejsce najwyższej szczęśliwości
Strona 2 z 13
Zadanie 1. (0-1)
Wyraz
magia
użyty w tytule
Magia ogrodów
wskazuje na ich
A. genezę i historyczne przemiany.
B. dziką naturę i nieregularną kompozycję.
C. funkcje i stylową różnorodność.
D. niezwykły urok i siłę oddziaływania.
Zadanie 2. (0-1)
Wiszące ogrody zaliczane do siedmiu cudów świata powstały w okresie
A. starożytności.
B. średniowiecza.
C. odrodzenia.
D. romantyzmu.
Zadanie 3. (0-1)
Z tekstu I wynika, że w Babilonii ogród Amyitis miał duże znaczenie, gdyż
A. tylko w nim mogły odbywać się obrzędy religijne i dysputy filozoficzne.
B. świadczył o potędze władcy, który potrafił ujarzmić nawet dziką przyrodę.
C. znajdowało się tam ożywcze źródło, o którym mowa w
Księdze Rodzaju
.
D. był jedynym źródłem natchnienia dla tamtejszych poetów i malarzy.
Zadanie 4. (0-1)
Zdaniem autora tekstu I twórcy wielu średniowiecznych ogrodów wzorowali się na
A. babilońskich tarasach.
B. parkach krajobrazowych.
C. biblijnym raju.
D. mitycznej Arkadii.
Zadanie 5. (0-1)
Fontanna wznoszona w centrum średniowiecznego ogrodu była symbolem
A. prawdy.
B. sprawiedliwości.
C. życia.
D. niewinności.
Zadanie 6. (0-1)
Renesans, jedna z epok w kulturze europejskiej, narodził się
A. we Francji.
B. w Anglii.
C. w Polsce.
D. we Włoszech.
Strona 3 z 13
Zadanie 7. (0-1)
Ukształtowanie parku Łazienkowskiego miało cechy charakterystyczne dla dwóch
stylów:
A. babilońskiego i francuskiego.
B. niemieckiego i angielskiego.
C. francuskiego i angielskiego.
D. babilońskiego i włoskiego.
Zadanie 8. (0-1)
Z tekstu I wynika, że
A. ogród angielski kształtowano na wzór ogrodu średniowiecznego.
B. modelowy ogród francuski odwzorowywał naturalny krajobraz.
C. twórcy ogrodu angielskiego odrzucali sztuczną regularność.
D. koncepcja ogrodu francuskiego wynikała z modelu ogrodu angielskiego.
Zadanie 9. (0-1)
Zdaniem autora tekstu I dla człowieka XX wieku współczesny ogród to przede
wszystkim
A. obszar o szczególnych walorach krajobrazowych.
B. centrum kultu religijnego.
C. przedmiot badań naukowych.
D. miejsce o charakterze użytkowym.
Zadanie 10. (0-1)
W ostatnim zdaniu tekstu I autor wyraża
A. ubolewanie.
B. nadzieję.
C. obawę.
D. zadowolenie.
Zadanie 11. (0-1)
Wyrazem podstawowym dla rzeczownika
ogród
jest
A. ogródek.
B. ogrodzić.
C. ogrodniczka.
D. ogrodniczy.
Tekst II
Po niepowodzeniach związanych z przebudową Zamku Ujazdowskiego Stanisław
August zainteresował się budynkiem dawnej łaźni Lubomirskich, stojącym pośrodku stawu
w parku Ujazdowskim. Było to małe, efektowne dzieło architektoniczne autorstwa Tylmana
z Gameren. Budowniczowie króla przebudowali je zgodnie z projektem Dominika Merliniego
na reprezentacyjny pałac, z wykorzystaniem tylko części murów dawnego budynku. Po łaźni
pozostała jedynie nazwa. Dawna sala kąpielowa przekształcona została w pokój na planie
koła, zwany Rotundą. Tutaj, z woli króla, umieszczono posągi czterech monarchów polskich
darzonych przezeń największą sympatią. Byli to: Stefan Batory i Zygmunt Stary, dłuta
Strona 4 z 13
Andrzeja Le Bruna, Jan III Sobieski, rzeźbiony przez Franciszka Pincka i Kazimierz Wielki –
dzieło Jakuba Monaldiego.
W parku znajdowały się także inne zabudowania, również odnawiane
i rekonstruowane. Poza tym wzniesiono parę zupełnie nowych pawilonów według projektów
Merliniego. Osobnym wielkim rozdziałem prac w parku Łazienkowskim była budowa
teatrów. Pierwszy z nich powstał z przeróbki istniejącego pawilonu i nazwano go Małym
Teatrem. W latach 1782-1788 grywano tutaj komedie i opery francuskie dla publiczności
miasta Warszawy. Później powstał teatr w Pomarańczarni, przeznaczony głównie dla króla
i jego gości. Gdy jednak w roku 1791 teatr publiczny na placu Krasińskich poddano
remontowi, król udostępnił swój teatr Wojciechowi Bogusławskiemu na przedstawienia dla
stałych bywalców spośród ludności stolicy.
Obydwa te teatry nie mogły pomieścić większej liczby widzów, dla których
pobudowano później dość przestronny amfiteatr, zwany teatrem Na Wyspie – jego scena
mieściła się na wysepce stawu, a widownia na brzegu. Le Brun ozdobił całość posągami
wyobrażającymi Tragedię i Komedię oraz posągami szesnastu najwybitniejszych
dramaturgów świata, ośmiu starożytnych i ośmiu nowożytnych – wśród tych ostatnich
znaleźli się Stanisław Trembecki i Julian Ursyn Niemcewicz.
Swój kształt, piękno i styl park Łazienkowski zawdzięcza Janowi Chrystianowi
Schuchowi, który w 1775 roku przybył do Polski po studiach w Dreźnie, gdzie ukończył
architekturę, oraz w Holandii, Anglii i Francji, gdzie nauczył się planowania, zakładania
i kształtowania ogrodów. Koncepcję urządzenia ogrodu realizował on wspólnie z królem,
wiążąc elementy geometryczne z naturalnym krajobrazem.
Park Łazienkowski odgrywał szczególną rolę jako sceneria w działalności
propagandowej dworu. Tu organizowano liczne imprezy mające oddziaływać na całą ludność
Warszawy i okolic, na goszczącą tu często i licznie szlachtę prowincjonalną. Forma imprez
nigdy nie była oderwana od głębokich treści, jak chociażby głośne i opiewane przez poetów
odsłonięcie w 1788 roku, w 105 rocznicę odsieczy wiedeńskiej, pomnika Jana III, dłuta
Pincka.
Na podstawie: Marek Borucki,
W kręgu króla Stanisława
, Warszawa 1984.
Zadanie 12. (0-1)
W 1791 roku królewski teatr w Pomarańczarni stał się na pewien czas
A. sceną publiczną.
B. salą kąpielową.
C. biblioteką króla.
D. galerią rzeźb.
Zadanie 13. (0-1)
W teatrze Na Wyspie umieszczono posągi
A. Jakuba Monaldiego i Kazimierza Wielkiego.
B. Stanisława Trembeckiego i Juliana Ursyna Niemcewicza.
C. Wojciecha Bogusławskiego i Zygmunta Krasińskiego.
D. Stefana Batorego i Franciszka Pincka.
Strona 5 z 13
[ Pobierz całość w formacie PDF ]