Testament Lewiego, Apokryfy Stary Testament
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Testament Lewiego, trzeciego syna Jakuba i Lei.
1. Lista słów Lewiego, które mówił on do synów swoich o wszystkim, co oni uczynią i co się stanie z nimi, aż do dni Sądu. 2. On był zdrowy, kiedy przywołał ich do siebie; ale
zostało mu otwartym te, że wkrótce ma umrzeć. I kiedy zebrali się wszyscy powiedział do nich:
2. Ja Lewi, urodziłem się w Hebronie i przyszedłem z ojcem moim do Sykchem. 2. Nie miałem jeszcze dwudziestu lat, kiedy zemściliśmy się ja oraz brat mój Symeon Emmorowi
za siostrę naszą Dine*.3. I kiedy pasłem trzodę w Abelmechole, duch poznania Pana naszego zszedł na mnie, i zobaczyłem wszystkich ludzi, którzy zboczyli z drogi swojej, i
grzech wybudował sobie dom na ścianach, a nieprawość rozsiadała się na basztach. 4. I byłem w żałobie o ród ludzki i prosiłem Pana, żeby mnie uratował. 5. Wtedy szedł na mnie
sen, i zobaczyłem górę wysoką i sam byłem na niej. 6. I oto otworzyły się niebiosa, i anioł Pański powiedział do mnie: Lewi, Lewi, wejdź!7. I wszedłem na pierwsze niebo i
zobaczyłem tam wielką wodę wiszącą. 8. I jeszcze zobaczyłem drugie niebo, dużo więcej jasne i lśniące, wysokość jego była nieskończona. 9. I powiedziałem do anioła: Co to
jest? I odpowiedział mi anioł: Nie dziw się temu, co widzisz, albowiem inne niebo zobaczysz, bardziej jasne i niezrównane. 10. I wszedłszy tam, będziesz stał obok Pana i sługą
Jemu będziesz, a tajemnicy jego opowiesz ludziom, i ogłosisz o nadchodzącym wybawieniu Izraela. 11. I przez ciebie i przez Judę objawi się Pan ludziom, żeby uratować Sobą
cały ród ludzki. 12. I życie twoje – należy do Pana, i będzie on dla ciebie sadem i winnicą, i owocem, i złotem, i srebrem.
*Rodz 34. Dalej Lewi opowiada o tym co by było przed tym wydarzeniem.
3. Tak więc posłuchaj o pokazanych tobie niebiosach. Dolne przez to jest ponure z wyglądu, bo obserwuje ludzkie niegodziwości. 2. I mieści ono w sobie ogień, śnieg i lód, które
są przygotowane na dzień Sądu sprawiedliwością Bożą. W nim – wszystkie duchy zemsty dla wymierzenia sprawiedliwości ludziom. 3. Na drugim niebie – siły wojskowe,
wyszykowane na dzień Sądu, żeby odpłacić duchom pokusy i Weliara, a na nich Święci. 4. W najwyższym od wszystkich przebywa wielka chwała, która przewyższa wszelką
świętość. 5. W następnym niebie archanioły, służące Panu i nakłaniające Pana do miłosierdzia wobec wszelkiej nieświadomości sprawiedliwych. 6. Podnoszą one Panu aromaty i
wonności, ofiarę i nie zaplamioną krwią. 7. W tym samym niebie co jest za nim, - aniołowie, które niosą modlitwy aniołom o obliczu Boga.* 8. W następnym za nim – majestaty i
władzy, gdzie pieść na chwałę Boga jest śpiewana. 9. Kiedy więc spojrzy na nas Pan, wszyscy drżymy, a niebiosa i ziemia od chwały oblicza Jego się trzęsą. 10. Synowie ludzcy,
którzy nie odczuwają tego grzeszą i pobudzają do gniewu Najwyższego.
*Tob. 12:15
4. Tak wiec niech tobie dzisiaj będzie wiadomo, że uczyni Pan Sąd nad synami człowieczymi. Kiedy skały runą, i słońce zgaśnie, i wody wyschną, i ogień się ukryje, i wszelkie
tworzenie się osłupieje, i niewidoczne duchy się zmęczą, i piekło będzie pozbawione swojej ochrony (przez męki Najwyższego), - wtedy ludzie stracą wiarę i będą uparcie trwać w
nieprawości swojej, i za to będą sądzeni i przyjmą karę. 2. I usłyszał Najwyższy twoją modlitwę, zostaniesz wybawiony od nieprawości i uczyni cię synem Swoim, i sługą przed
obliczem Jego. 3. Światłem poznania zaświecisz ty pośród Jakuba, i będziesz jak słońce dla całego nasienia Izraela. 4.I będzie dane tobie błogosławieństwo i całemu nasieniu
twojemu, aż dotąd, dopóki nie odwiedzi cię Pan wszelkie narody według miłosierdzia Swego, na wieki wieków. ( Lecz tylko synowie twoi, położą ręce swoje na Niego, żeby Go
ukrzyżować.)5. I dla tego dana tobie rada i wiedza, żebyś nauczył synów swoich o tym. 6. Albowiem ci którzy tobie błogosławią błogosławieni będą, a ci co przeklinają – będą
zgładzeni.
5. Potem otworzył mi anioł bramy niebiańskie, i zobaczyłem Świętego Najwyższego, siedzącego na tronie. 2. I powiedział on do mnie: Lewi, tobie dałem błogosławieństwo na
bycie kapłanem, aż dopóki nie wrócę i nie zamieszkam pośród Izraela.3. I wtedy sprowadził mnie anioł na ziemie i dał mnie broń i miecz i powiedział do mnie: Uczyń zemstę
Sychemowi za Dinę, siostrę twoją, i ja będę z tobą, albowiem Pan mnie posłał. 4. I wyniszczyłem ja wtedy synów Emmora, jak jest opisane w pismach ojców. 5. I powiedziałem do
tego anioła: proszę ciebie, panie, naucz mnie imienia twego, żebym mógł go przywoływać w dzień utrapienia. 6. I odpowiedział: Jestem aniołem, który błaga za naród izraelski,
niech że on wie, że nie przeminie.*(* Prawdopodobnie archanioł Michał. (Dan.12.1)) 7. I ja obudziwszy się, błogosławiłem Najwyższego.
I wtedy poszedłem do ojca mego, nabyłem tarczę z brązu, przez co i góra, co niedaleko Gewala po prawicy Abimy*, nazywa się Tarcza**(*Gebał – góra w Samarze. Abima –
możliwie też, Abilmechola. ** Ermon). 2. I schroniłem te słowa w sercu moim. 3. I naradzałem się z ojcem moim i z Rubenem, żeby powiedzieć synom Emmora, żeby przyjęli oni
obrzezkę, albowiem płonąłem gniewem przez ohydę którą uczynili oni nad siostrą moją. 4. I ja pierwszym zabiłem Sychema, a Symeon – Emmora. 5. A potem przyszli bracia moi
i pozabijali mieszkańców miasta mieczem. 6. I dowiedział się o tym ojciec mój, rozgniewał się na nas i się zasmucił przez to, że ci co przyjęli obrzezkę umarli, i w swoich
błogosławieństwach nas ominął. 7. W tym zgrzeszyliśmy, że uczyniliśmy to wbrew woli jego, a on w ten dzień był chory. 8. Ale widziałem, że wola Boga była skierowana przeciwko
Sekchymam, ponieważ oni chcieli i Sarze i Rebece uczynić to, co uczynili Dinie, siostrze naszej, ale przeszkodził im Pan.* 9. I prześladowali oni Abrachama, ojca naszego, który
był cudzoziemcem, i męczyli ciężką pracą zwierzęta brzemienne, i Ewlae, która się urodziła w domu ojca naszego, upokarzali.**. 10. I tak czynili oni wszystkim cudzoziemcom,
siłą kradnąc ich małżonki i zmuszając je. 11. I wreszcie dopadł ich gniew Pański.
* W obu historiach o małżonkach Abrachama i Izaaka (Rodz. 20, 26) – chodzi o Gerar Filistyński, nie o Sykchem. Zwraca na siebie uwagę również to, że ton opowieści w Księdzę
Rodzajów zupełnie inny.
**Możliwie trzeba czytać „Eblae, który się urodził...”. W każdym bądź razie nie wiadomo o kogo chodzi.
6. I powiedziałem do ojca mego Jakuba: Tobą zniszczy Pan Kananejczyków i odda ziemie ich tobie i nasieniu twemu po tobie. 2. Od dziś Sekhim będą nazwane miastem
głupków. Albowiem jak się śmieją nad głupcami tak i my się pośmiejemy nad nimi. 3.Nierozsądny uczynek popełnili oni w Izraelu, zbeszczeszczając siostrę moją. I, powstawszy,
poszliśmy do Betel.*
* Rodz. 35:1-8
7. I znów zobaczyłem wizje, podobne do pierwszego, po tym jak byliśmy tutaj siedemdziesiąt dni. 2. I zobaczyłem siedmiu mężów ubranych w białe szaty, którzy mówili do mnie:
Powstań i się przyodziej w ubrania kapłaństwa, i wieniec sprawiedliwości, i pierścień wiedzy, i podir (szata starotestamentowych kapłanów) prawdy, i tabliczkę wiary, i (mitru
glawy), i (efod) proroctwa. 3. I każdy z nich niósł coś, dawał mi i mówił do mnie: Od dzisiaj zostań kapłanem, i ty, i całe nasienie twoje. 4. I pierwszy namaścił mnie olejem świętym
i dał buławę 5. A drugi obmył mnie w czystej wodzie, i dal mi skosztować chleba i wina, i ubrał mnie w ubranie święte i pełne chwały. 6. Trzeci przyodział mnie w wisson, podobny
do efoda. 7. Czwarty ubrał na mnie pas, podobny do porfiry. 8. Piąty dał mi gałązkę tłustej oliwy. 9. Szósty ubrał mi na głowę wieniec. 10. Siódmy ubrał na mnie diadem
kapłaństwa i wypełnił ręce moje femiamem (wonnością), żebym służył jako kapłan Panu Bogu. 11. I mówią do mnie: Lewi, rozdzieli się nasienie twoje na troje na znak chwały
Pana Nadchodzącego. 12.I będzie pierwszy los wielki, i nad nim nie będzie innego.13. Drugi, będzie losem kapłaństwa. 14. Trzeciemu nadane będzie imiennie nowe, albowiem
powstanie król od Judy i uczyni kapłaństwo nowe według obrazu narodów i dla wszystkich narodów. 15. I wypełni się miłością objawienie jego, albowiem on będzie prorokiem
Najwyższego od nasienia Abrahama, ojca waszego.15. I wszystko co zapragniesz w Izraelu będzie należało do ciebie i nasienia twojego, i nasienie twoje będzie kosztowało
wszystko co piękne, i rozdzieli ucztę z Panem. 17. I będą z nich kapłani i sędziowie, i uczeni w piśmie, i na ustach ich będzie święt.e 18. I obudziwszy się ze snu, zrozumiałem, że
ten sen jest podobny do pierwszego. 19. I zachowałem ja to w sercu moim, i nie powiedziałem o tym żadnej osobie na ziemi.
8. Po upływie dwóch dni przyszedłem ja, Juda i ojciec nasz Jakub do Izaaka, praojca naszego. 2. I pobłogosławił mnie ojciec ojca mojego według wizji które ujrzałem. I nie
zechciał pójść z nami do Betel. 3.Kiedy wiec przyszliśmy do Betel, ujrzał mój ojciec Jakub wizje o mnie, że będę u nich kapłanem. 4. I obudziwszy się rano przyniósł przeze mnie
Panu dziesięcinę od wszystkiego.5. I tak przyszliśmy do Hebron, żeby tam przebywać. 6. I przez cały czas przywoływał Izaak mnie do siebie, żeby nauczać mnie prawa
Pańskiego, jak i objawił mi anioł. 7. I pouczał on mnie prawa przynoszenia ofiar, całopalenia, pierwocin z plonów, ofiar dziękczynnych i na przebaczenia grzechów. 8. I każdego
dnia pouczał on mnie i był zajęty mną i mówił do mnie: 9. Powstrzymuj siebie od ducha wszeteczeństwa, albowiem on jest długotrwały i zanieczyści święte przez nasienie twoje.
10. Dla tego weź sobie małżonkę jeszcze będąc młodym, żeby nie było na niej hańby i wstydu, i kobietę nie z innego plemienia. 11. I zanim wejdziesz z nią do świętego miejsca
uczyń obmycie się; i kiedy składasz ofiarę obmyj się. 12. I dwanaście drzew liściastych, przynieś Panu, jak nauczał i mnie Abraham. 13. I od wszelkiego czystego zwierzęcia i
ptactwa przynieś ofiarę Panu. 14. I od wszystkich pierwocin plonów owoców warzyw i wina przynieś pierwocinę dla ofiary Panu. I posól każdą ofiarę solą.
9. Dzisiaj zachowajcie to, co zapowiadałem wam, dzieci, albowiem oznajmiłem wam to co usłyszałem od ojców naszych. 2. I oto nie jestem winny w niegodziwości waszej i
przestępstw, które uczynicie wy w końcu wieków (przeciw Zbawiciela Świata Chrystusa), kusząc Izrael i ściągając na niego wszelkie nieszczęście od Pana. 3. I uczynicie wy
bezprawie w Izraelu, tak że nie zniesie Jeruzalem czynów waszych, ale się rozedrze zasłona w Świątyni i nie przykryje nagości (nieprzystojności) waszej. 4. I rozproszeni
będziecie niewolnikami pośród narodów i będzie tam hańba i przekleństwo na was. 5. Albowiem dom, który wybierze Pan, będzie nazwany Jeruzalem, jak jest napisano w księdze
Henocha sprawiedliwego.
10. Kiedy więc wziąłem sobie małżonkę, miałem 28 lat; miała ona na imię Melcha. 2. I oto poczęła i urodziła syna, i dali mu na imię Gerson*, albowiem byliśmy w obcym
kraju. 3. I zobaczyłem, że nie będzie on pośród pierwszych. 4. Kaaf, więc, urodził się w trzydziestu piątym roku życia mego, i stało się to przy wschodzie słońca. 5. I zobaczyłem w
wizji: stał on pośród tych co na wysokościach. 6. Przez to dałem mu na imię Kaaf, co znaczy początek wielkich spraw i pouczanie. 7. I trzeciego syna urodziła mi w czterdziestym
roku życia mego, i przez to że cierpiała pod czas porodu, dałem mu na imię Merari, co znaczy smutek. 8. Jochaweda urodziła się w Egipcie w sześciesiąt czwartym roku życia
mego: albowiem byłem pochwalony pośród braci moich.
------------------------------------------- * O trzech synach Lewiego jest opisane w Rodz. 46:11. Rodowód Lewiego – Wyjście 6; Lewitów 3;
11. I pojął Girson żonę i zrodził od niej Liwjego i Szymena. 2. Synowie Kaafy są Amram, Icgar, Hebron i Usael. 3. Synowie Merari – Mahli i Muszy. 4. W dziewięćdziesiątym
czwartym roku życia mego wziął Amram Johawede, córkę moją sobie za żonę, albowiem w ten sam dzień się urodził on i córka moja. 5. Miałem osiem lat jak weszliśmy do ziemi
Kanaanu, osiemnaście miałem, jak zabiłem Sykchema; w dziewiętnastym roku zostałem kapłanem, w dwudziestym ósmym się ożeniłem, i w czterdziestym ósmym* roku życia
weszliśmy do Egiptu. 6. I oto dzieci moje wy jesteście trzecim pokoleniem. 7. Józef zmarł, kiedy miałem sto osiemnaście lat
*Według pism, „sroka”. Koniuktura (przypuszczenie) gruntuje się na danych testamentu Judy 12:12 i Księgi Jubileuszy 28.
12. Dzisiaj dzieci moje, zapowiadam wam: Bójcie się Pana Boga waszego całym sercem waszym, i żyjcie w prostocie według wszystkich przykazań Jego. 2. I nauczajcie
dzieci wasze, żeby mieli one wiedzę na całe swoje życie, czytając ciągle prawo Boże. 3. Albowiem każdy kto pozna prawo Pana będzie wychwalony, i nie przyjmą go jak obcego
gdziekolwiek by nie przyszedł. 4. I wiele przyjaciół większych od rodziców, uzyska on, i zapragną wiele ludzi usługiwać mu i słuchać prawo Pana z ust jego. 5. Tak więc czyńcie
sprawiedliwość, dzieci moje na ziemi, i otrzymacie ją na niebiosach. 6. I siejcie w duszach waszych dobro, a uzyskacie go w życiu waszym; jeżeli więc zasiejecie zło, wszelki
smutek i utrapienie. To i żąć to będziecie. 7. Mądrość uzyskacie w strachu Bożym, albowiem jeżeli przyjdzie niewola i zburzone zostaną miasta, i role, i złoto, i srebro, i wszelki
majątek zginie, to mądrości u mądrego nikt nie będzie mógł odjąć, chyba że tylko oślepienie niegodziwością i zatwardziałość grzechu. 8. Jeżeli kto uchroni siebie od złych tych
czynów, to będzie u niego mądrość, która zaświeci i dla nieprzyjaciół, i w ziemi obcej – ojczyzna, i pośród wrogów da mu przyjaciela. 9. Każdy kto naucza dobru i czyni dobro,
będzie zasiadać na tronie z królami, tak jak Józef, brat mój.
13. Poznałem ja dzieci moje w księgach Henocha, że na końcu wieków zgrzeszycie wy przeciw Panu, nakładając ręce (na Niego) i że u wszystkich narodów będziecie
pośmiewiskiem. * 2. Ale ojciec nasz Izrael czysty jest od niegodziwości kapłanów (którzy nałożą ręce swoje na Zbawiciela świata). 3. Jak czyste jest słońce przed obliczem Pana,
tak i wy będziecie światłością Izraela nad wszelkimi narodami. 4. I jeżeli wy zanieczyścicie się, to co wtedy czynić narodom, które przebywają w ślepocie? I ściągniecie wy
przekleństwo na naród wasz za te, że światło prawa, które zostało wam dane dla nauczania całej ludzkości, jego zechcecie zabić, nauczając przykazania, które są przeciwne
przykazaniom Bożym. 5. Dary dla Pana rozkradniecie, i od cząstki Jego ukradniecie wybrane, i pożrecie je zuchwale z wszetecznicami. 6. I przykazań Pańskich nauczać będziecie
z chciwości, i zamężne kobiety zbezcześcicie, i z wszetecznicami i cudzołożnicami zhańbicie się, i córki pogan weźmiecie sobie za żony, i będzie pomieszanie wasze podobne do
Sodomy i Gomory. 7. I wpadniecie w dumę w kapłaństwie waszym, wynosząc się nad ludźmi, i nie tylko nad nimi ale j nad przykazaniami Pańskimi. 8. Albowiem znienawidzicie
święte, naśmiewając się i kłócąc się.
* Księga Henocha 91:6;93:9
14. Przez to Świątynia, wybrana przez Pana, będzie zaniedbana w nieczystości waszej, a wy będziecie niewolnikami we wszystkich narodach. 2. I będziecie dla nich
obrzydliwością, i hańbę wieczną ściągniecie na siebie od sądu sprawiedliwego Pana. 3. I wszyscy nienawidzący was będą się cieszyć waszą zagładą. 4. I jeżeli nie uzyskacie
miłosierdzia przez Abrahama, Izaaka i Jakuba, ojców waszych, żadne z nasienia waszego nie pozostanie na ziemi.
15. I dzisiaj poznałem, że siedemdziesiąt siedem będziecie w błędzie i będziecie zbeszczeszczać kapłaństwo i ołtarze. 2. I prawo odrzucicie, i słowa proroków zniszczycie
będąc skuszeni złem. Prześladować będziecie wy mężów sprawiedliwych, i czyniących dobro będziecie mieli w nienawiści, a słowami prawdziwymi będziecie lekceważyć
naśmiewając się. (3. A Człowieka, który odnawia prawo siłą Najwyższego, oskarżycie w kłamstwie, a potem powstaniecie żeby Go zabić, nie wiedząc, że powstanie On, i w
zatwardziałości waszej ściągniecie krew Jego niewinną na wasze głowy.) 4. Mówię wam, że przez to świątynie wasze zostaną opuszczone całkowicie. 5. I nie będzie czyste
miejsce wasze, ale będziecie przeklęci i rozproszeni pośród narodów dotychczas, dopóki nie objawi się On znów, i nie zlituję się, i nie przyjmie was do Siebie.
16. I jak usłyszeliście o siedemdziesięciu siedminach (70x7), tak posłuchajcie i o kapłaństwie. 2. Albowiem każdy jubileusz będzie kapłaństwo. I w pierwszy jubileusz
pierwszy pomazaniec na kapłaństwo będzie wielki i zacznie rozmawiać z Bogiem jak z ojcem, i kapłaństwo jego napełni się Panem, i w dni radości jego dla zbawienia świata On
zmartwychwstanie. 3. Na drugi jubileusz pomazaniec będzie zabrany w smutku, i będzie jego kapłaństwo we czci i wywyższone ponad wszystko. 4. Trzeci kapłan będzie ogarnięty
rozpaczą.5. Czwarty w mękach przebędzie, albowiem wiele niesprawiedliwości powstanie przeciwko niemu, i w całym Izraelu każdy będzie miał bliźniego swego w nienawiści. 6.
Piąty będzie ogarnięty ciemnością. 7. Tak samo i szósty, i siódmy. 8. W ósmy jubileusz będzie obrzydliwość, której nie mogę wypowiedzieć przed obliczem ludzi, albowiem wtedy
się dowiedzą jak ją czynić. 9. Przez to zniewoleni będą i okradzieni, i zniknie Ziemia ich i samo istnienie ich. 10. W piątą siedmine powrócą oni w opuszczoną nimi ziemie i
odbudują Świątynie Pana. 11. W siodmą siedminę oni będą mieli kapłanów którzy będą bałwochwalcami, zdziercami, dumni z siebie, czyniący bezprawie, pedofile i zoofile.
17. I wtedy przyjdzie na nich Zemsta od Pana, zniknie kapłaństwo. 2. Wtedy Pan ustanowi kapłana nowego, któremu wszystkie słowa Pana będą otwarte, i on sam będzie
sądził sprawiedliwie na ziemi mnóstwo dni. 3. I wzejdzie na niebiosach gwiazda jego, niczym królewska, która niesie światło poznania, niczym światło słońca, i będzie wywyższona
we wszechświecie. 4. Oświeci ona ziemie, niczym słońce, i zgładzi wszelki mrok pod niebem, i nastanie pokój na całej Ziemi. 5. Niebiosa rozweselą się w dni jego, i ziemia się
rozraduje, i obłoki cieszyć się będą, i poznanie Pańskie wyleje się na ziemie, jak woda morska, i aniołowie chwały oblicza Bożego rozradują się jemu. 6. Niebiosa się otworzą, i z
Świątyni Chwały zejdzie na niego świętość z głosem Ojca, niczym głos Abrahama do Izaaka. 7. I wyleje się na niego chwała najwyższego, i duch wiedzy i świętości spocznie na
nim w wodzie. 8. Albowiem on da wielkość Pana synom swoim naprawdę na wieki; i nie odziedziczy po nim nikt w pokoleniach aż do wieku. 9. I w kapłaństwie jego narody
wypełnią się wiedzą i na ziemi będą oświeceni łaską Pana. (Izrael, więc pomniejszy się w niewiedzy i zaćmi się w żałobie). W dni kapłaństwa jego zniknie grzech i niesprawiedliwi
przestaną czynić nieprawość. 10. I otworzy on bramy Raju i odsunie miecz który grozi Adamowi. 11. I da on świętym jeść z Drzewa Życia, i duch świetności przybędzie na nich.
12. I Weliara on zwiąże i da władzę dzieciom swoim potępiać złe duchy. 13. I sprawi radość Pan dzieciom Swoim, i będzie błogosławił umiłowanym Swoim na wieki. 14. I wtedy
rozraduje się Abracham, Izaak i Jakub, i ja się rozraduje, i wszyscy święci przyodziani będą w radość.
18. Tak więc dzisiaj dzieci moje wy słyszeliście wszystko. Wybierzcie sobie albo światłość albo ciemność; albo prawo Pana, albo uczynki Weliara. 2. I odpowiadali jemu
synowie jego mówiąc tymi słowy: przed obliczem Pana będziemy żyli i według praw Jego. 3. I powiedział do nich ojciec ich: Świadek Pan, i świadkowie aniołowie Jego, i
świadkowie wy, i ja jestem świadkiem wszystkiemu co powiedzieliście. I odpowiedzieli jemu synowie jego: Świadkowie! 4. Tak skończył Lewi testament do synów swoich i dołączył
do ojców mając sto trzydzieści siedem lat. 5. I położyli go do grobu i później on był pogrzebany w Hebronie z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]