Temat00 wstep

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
JAK NAUCZYĆ SIĘ LOGIKI?
1.
„Jak pływać?”, czyli metoda
Samouczka
Dwie myśli leżą u podstaw
Samouczka
. Pierwsza z nich to przekonanie o tym, że wykład
jest najgorszą możliwą formą nauczania logiki na etapie wstępnym. Dzieje się tak po
prostu dlatego, że w nauczaniu logiki na etapie wstępnym chodzi przede wszystkim o
wykształcenie pewnych umiejętności, a mianowicie umiejętności precyzyjnego i
logicznego myślenia, umiejętności dowodzenia,
etc
. Wykład po prostu nie jest forum, na
którym można uczyć umiejętności.
Nauka logiki jest jak nauka pływania. Wykład, na którym wykładowca choćby w
najbardziej porywający i dowcipny sposób szczegółowo opisuje, jak się pływa – które
mięśnie i w jakiej kolejności się zginają, a które rozkurczają – musi się wydać nie tylko
nudny, ale też nieskuteczny – student rzucony pod koniec semestru na głębokie wody, po
prostu utonie. To samo dzieje się na wykładach logiki, które wydają się przeciętnym –
niezainteresowanym materią – studentom nudne, jak flaki z olejem. Na dodatek
większość studentów tonie na egzaminie końcowym.
Pływania nie naucza się oczywiście na wykładach, lecz na basenie, gdzie uczący
się ćwiczą, ćwiczą, ćwiczą pod instruktażem. – Zgadli Państwo! Metoda
Samouczka
polega na ćwiczeniu, ćwiczeniu, ćwiczeniu – pod instruktażem
Samouczka
.
Samouczek
ma bardziej pełnić rolę osobistego trenera niż wykładowcy.
Dochodzimy w ten sposób do drugiej myśli, na której oparty jest
Samouczek
, a
mianowicie przekonania o tym, że to Państwo muszą się logiki nauczyć –
sami
.
Samouczek
ma za zadanie Państwu w tym
tylko
pomóc. To, że to Państwo sami muszą się
nauczyć logiki jest być może prawdą oczywistą, ale nie w pełni ją doceniamy. Jeśli
natomiast chodzili już Państwo na wykłady logiki i nie byli Państwo potem w stanie jej
zdać, albo zdawali ją źle, albo byli sfrustrowani – „niby tak mało materiału, ale jak się
tego nauczyć?” – to są Państwo w stanie docenić, że ta myśl nie jest aż tak banalna, na
jaką wygląda.
Na przekonaniu, że to studenci muszą się uczyć – a nie być nauczani – oparty jest
najlepszy system edukacji wyższej, a mianowicie system oksfordzki. W Oksfordzie
bowiem nie ma wykładów kursowych, na których studentom wlewa się wiedzę, którą oni
muszą następnie wylać na egzaminie. Zamiast wykładów i konwersatoriów studenci
uczęszczają na tzw. tutoriale – dwa z trymestrze. Taki tutorial jest zwykle poświęcony
jakiejś dziedzinie, np. psychologii społecznej, psychologii wychowawczej,
wprowadzeniu do logiki, logice zaawansowanej, itp. Składa się on z ośmiu
cotygodniowych spotkań z tutorem, na które student opracowuje materiał (czyta od 100
do 400 stron – w zależności od przedmiotu) oraz pisze esej krytycznie opracowujący
dany segment materiału. Na spotkaniu z tutorem esej ten jest czytany oraz dyskutowany.
Wyjaśniane są wątpliwości i nieporozumienia. Toczy się dyskusja. Oprócz tego studenci
© Katarzyna Paprzycka
0-1
Samouczek logiki zdań
(wersja wstępna)
Wszelkie prawa zastrzeżone
Uwagi proszę kierować na adres:
Katarzyna.Paprzycka@swps.edu.pl
mogą, ale nie muszą chodzić na wykłady, które są wykładami ponadobowiązkowymi, a
bardzo często jest tak, że nie są oferowane wykłady z tematu danego tutorialu. Studenci
są sam na sam z wiedzą zawartą w książkach i specjalistycznych artykułach. Muszą sami
zdobyć
wiedzę, z której rozliczani są dopiero pod koniec studiów – na bardzo trudnych
egzaminach, które nie przybierają formy testu wyboru.
2.
Co zrobić, żeby z
Samouczka
NIE
skorzystać? – Jeśli Państwo tej sekcji nie
wezmą jej poważnie, logiki się Państwo nie nauczą!
Żeby z
Samouczka
nie skorzystać, wystarczy go przeczytać od deski do deski. Po takim
przeczytaniu będą Państwo wiedzieć z logiki dokładnie nic. (Poza tym zanudzą się
Państwo na śmierć, a czasem będą Państwo poirytowani.)
Będą Państwo słowem wiedzieć dokładnie tyle, co po przeczytaniu książeczki o
tym, jak schudnąć. Tak samo, jak przeczytanie książeczki o tym, jak schudnąć nie
przyczyni się do schudnięcia, tak samo przeczytanie
Samouczka
nie przyczyni się do
opanowania logiki. Mogą Państwo marzyć o schudnięciu tylko wówczas, gdy zastosują
się Państwo do metody w książeczce tej proponowanej. (A schudną Państwo, jeśli w
dodatku ta metoda jest dobra.) Metoda proponowana w
Samouczka
jest dobra, ale nauczą
się Państwo z niej logiki
tylko
wtedy, gdy zastosują się Państwo do poleceń. Dotyczy to
w szczególności ćwiczeń – i nie tylko tego, aby jego wykonywać, lecz również tego, aby
wykonywać je w określonej kolejności i w odpowiednim czasie, oraz tego, żeby
sprawdzać, czy ćwiczenia zostały wykonane poprawnie. Nie zawsze takie pedantyczne
stosowanie się do poleceń będzie konieczne (choć w tematach z dowodzenia – będzie
koniecznie), lecz za wszelkie odstępstwa Państwo ponoszą odpowiedzialność!
Ćwiczenia są skonstruowane tak, żeby ich wykonywanie było dla Państwa
przyjemnością intelektualną. Należy o nich myśleć jako o rodzaju łamigłówek. Dlatego
też
Samouczek
jest formą zeszytu, do którego należy wpisywać rozwiązania. Ćwiczenia
są rozpisane w ten sposób m.in. po to, żeby nie mieli Państwo wymówki, iż nie mają
Państwo czasu na przepisywanie danych i rozwiązywanie ćwiczeń. Z podobnego
powodu, rozwiązania ćwiczeń występują w postaciach jak najbardziej przyjaznych dla
oka – m.in. po to, żeby łatwo mogli Państwo sprawdzić, czy ćwiczenia są wykonane
poprawnie.
Drugim powodem dla mało oszczędnego, lecz za to graficznie bardziej
przejrzystego ułożenia ćwiczeń jest to, że nauczenie się logiki – w szczególności
nauczenie się dowodzenia – jest związane z nauczeniem się rozpoznawania pewnych
złożonych struktur. Nie nauczą się Państwo dowodzić, jeżeli nie będą Państwo „widzieć”
odpowiednich podstruktur w strukturach złożonych; a jedynym sposobem nauczenia się
tego jest przyzwyczajanie oka do ich rozpoznawania. Po to właśnie te ćwiczenia – w
takiej a nie innej aranżacji.
3.
Geneza i źródła
Samouczka
Samouczek
powstał dzięki przypadkowi. W roku 2002 zostałam poproszona przez
Dyrektora Instytutu Filozofii University of Southern Mississippi, Prof. Forresta Wooda, o
Katarzyna Paprzycka,
Samouczek logiki zdań
(wersja wstępna)
0-2
poprowadzenie kursu logiki
on-line
, którego podstawowymi odbiorcami mieli być
przyszli studenci pielęgniarstwa (o bardzo złym poziomie przygotowania formalnego).
Moją pierwszą reakcją było przekonanie, że taki kurs jest niemożliwy. Kurs jednak
powstał i nie tylko nauczył przyszłych pielęgniarzy i pielęgniarek – logiki, lecz również
nauczył mnie jej uczyć.
Samouczek
wyrósł z tych doświadczeń. Jego pierwowzorem były materiały
kursowe, które przerabiali studenci USM we własnym zakresie – nie ma bowiem
wykładów w kursach prowadzonych wyłącznie
on-line
.
Oni
musieli przejąć
odpowiedzialność za swoje wykształcenie, a moim zadaniem było tylko stworzyć
optymalne do tego warunki. – Jest to w istocie cały sekret metody, na której oparty jest
Samouczek.
W miarę jak zdobywałam doświadczenie i widziałam, jak studenci przyjmowali
Samouczek
, starałam się w kolejnych jego wersjach zapobiegać problemom, na jakie
napotykali. Korzystałam przy tym z pomysłów obecnych w rozmaitych – znakomitych
pod różnymi względami – podręcznikach logiki, m.in.:
Merrie Bergmann, James Moor, Jack Nelson,
The Logic Book
(New York,
McGraw Hill, 1998) – z którego pochodzi system dowodzenia SD.
Virginia Klenk,
Understanding Symbolic Logic
(Upper Saddle River, NJ: Prentice
Hall, 2002) – który jest najprzystępniej napisanym podręcznikiem logiki, z jakim
się zetknęłam, z którego pochodzą niektóre rozstrzygnięcia dotyczące podziału
materiału.
Irving M. Copi, Carl Cohen,
Introduction to Logic
(Upper Saddle River, NJ:
Prentice Hall, 2002) – który zawiera znakomite ćwiczenia na dowodzenie.
a niebagatelną inspiracją były także podręczniki dla pierwszoklasistów, z których
korzystają moje Córeczki.
Katarzyna Paprzycka,
Samouczek logiki zdań
(wersja wstępna)
0-3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]